سناریوی اول. این سناریو برمبنای تشدید فضای تردید کنونی و به دنبال آن خستگی سهامداران و افزایش ریسک بازار مطرح میشود. به دنبال خستگی و فرسایش سهامداران، تشدید فشار فروش و خروج سهامداران از بسیاری از نمادها محتمل است. بر همین اساس طبیعی است که با تداوم ریزش شدید قیمتها، کفهای جدید شناسایی شوند و تقاضا در بازار شکل بگیرد.
سناریوی دوم. این سناریو به تداوم فضای تردید تاکید دارد و چرخش آن را منوط به ایجاد محرکهای بیرونی میداند. با توجه به اینکه در شرایط کنونی و در کوتاهمدت به وجود آمدن محرک جدی در فضای اقتصاد داخلی ودیگر موارد از جمله بازارهای جهانی بعید به نظر میرسد، احتمال وقوع این سناریو کمتر از سناریوی اول ارزیابی میشود.
معاملات کمرمق
بورس تهران روز گذشته در ادامه افت روزهای اخیر با ریزش ۱۳۱ واحدی شاخص کل بهکار خود پایان داد و در کانال ۷۸ هزار واحدی پایدار ماند. در روند معاملات روز گذشته نکته قابل توجه درخصوص کاهش ارزش و حجم معاملات بود. موضوعی که در خلال روند اصلاحی قیمتها در هفتههای گذشته به کرات مشاهده شده است. بررسی دادوستدهای بسیاری از نمادهای فعال در بازار سهام حاکی از آن است که با وجود ریزش قیمتها، بازار شاهد فشار فروش یا صف خرید در این سهمها نیست. این موضوع که از رکود فعلی موجود در بازار سهام نشات گرفته است، باعث میشود که سهمها در سمت فروش توانایی رسیدن به حجم مبنا را نداشته باشند و این افت در دامنه یک تا ۳ درصد باقی بماند. به عبارت دیگر سهامداران در جو کنونی عمدتا دچار تردید در انتخاب مکانیسم معامله در بورس هستند. از ین رو تحت تاثیر شرایط به وجود آمده فعالیت در سمت خرید و فروش برای این معاملهگران تا حد زیادی دشوار شده است.
دوسناریوی محتمل روز آتی بورس
فاز تردید میان سهامداران و رکود در معاملات، بزرگترین مشخصه اینروزهای بازار سهام کشور است. این احتمال وجود دارد که تداوم این روند جذابیت بورس نزد سرمایهگذاران را کاهش دهد و آنها را از داد وستد در بورس خسته کند. تداوم روند تردید میتواند منجر به ایجاد هراس میان سهامداران شود؛ هراسی که ناشی از طولانی شدن فضای فعلی و ابهام در چشمانداز آینده بازار سهام است. برای توضیح بیشتر باید گفت با فرض اینکه فضای رکودی فعلی معاملات سهام ادامه یابد، این سوال میان سهامداران شکل میگیرد که چه ریسکهایی پیشروی بورس وجود دارد که فضای رکود و تردید طولانی شده است؟ ضمن اینکه موضوع بحث هزینه فرصت برای فعالان بورسی نیز مطرح میشود. بعد از مدتی که بازار به این منوال به کار خود ادامه دهد، حضور در فضای رکودی صرفه اقتصادی برای سهامداران نخواهد داشت. در این حالت، سایه ترس و تردید بهوجود آمده، زمینه خروج سهامداران از بسیاری از سهمها را به وجود میآورد و فشار فروشها را تشدید میکند. این فشار فروشها قیمت عمومی سهام را در مسیر نزولی حرکت میدهد. با توجه به اینکه طی این مدت قیمتها افت کرده و بازار آرام آرام روند اصلاحی را به خود دیده است، شناسایی کفهای جدید از سوی سهامداران محتمل به نظر میرسد. این امر میتواند تقاضای نسبتا قدرتمندی در بازار شکل دهد که منجر به چرخش بازار از روند کنونی خواهد شد. سناریوی دوم در راستای تداوم فضای رکودی بازار است. به این معنی که بازار همچنان با روندی کمنوسان شاهد ریزش قیمتها توام با رکود معاملاتی باشد. در این حالت بازار سهام برای تغییر روند باید در انتظار یک محرک یا عامل بیرونی باشد که بتواند روند معاملات را تغییر دهد. همانطور که در گزارشهای پیشین «دنیای اقتصاد» نیز گفته شد، این عامل میتواند شامل تغییر در سیاستهای بانکی(تصمیمگیری درخصوص نرخ سود)، تغییرات نرخ دلار و روند بازارهای جهانی باشد. با توجه به اینکه از این نقاط انتظار تغییر خاص و متحولکنندهای وجود ندارد، انتظار اثرگذاری این عوامل در کوتاهمدت چندان محتمل نیست. در نهایت با توجه به اینکه در این مقطع زمانی فعلی تا کوتاه مدت، وقوع این چنین محرک جدی برای بورس دور از انتظار است، این سناریو از احتمال وقوع کمتری نسبت به سناریوی اول برخوردار است.
نزول اکثر صنایع بورسی
رفتار صنایع بورسی طی روز گذشته نشان داد از میان ۳۷ صنعت بورسی ۲۱ صنعت افت و ۱۰ صنعت رشد شاخص را تجربه کردهاند. در صدر این گروهها، صنایعی چون استخراج سایر معادن، محصولات کاغذی و ماشین آلات بودند. در قعر جدول بازدهی صنایع بورسی نیز گروههای استخراج نفت و گاز، زغال سنگ و لاستیک و پلاستیک بودند. صنعت مخابرات که در میان صنایع صعودی روز گذشته بود، شاهد رشد قیمت دو نماد زیرمجموعه این گروه بود. در «اخابر» حمایت همهجانبه سهامدار حقوقی و خرید حدود ۵میلیونی سهم از سوی این گروه در رشد قیمتی آن اثر مهمی داشت. همچنین در «همراه» نیز حمایت معاملهگران عمده قابل مشاهده بود. بهطوری که با خرید بیش از یک میلیون سهمی از سوی سهامداران حقوقی، این نماد پنجمین روز کاری مثبت خود را به ثبت رساند.