«گردشگري خلاق» پركردن حفره سرمايه‌گذاري
به گزارش TSEpress و به نقل از ساعت 24، حدود ۶.۳درصد از توليد ناخالص داخلي كشور در سال ۲۰۱۴ توسط گردشگري تامين شده است و پيش‌بيني شده كه در سال ۲۰۱۵ عدد به ۶.۵درصد برسد. اين هدف‌گذاري بلندپروازانه نيازمند نگرشي نو به صنعت گردشگري و استفاده از ايده‌هاي روز دنيا براي كشور است. در اين راستا گردشگري خلاق چند سالي است كه پا به عرصه ظهور گذاشته است و به عنوان سومين نسل گردشگري شناخته مي‌شود. اين نوع از گردشگري بيشتر به صورت درآميختن با فرهنگ محل مورد بازديد صورت مي‌گيرد و مهم‌ترين ركن آن عدم نياز به سرمايه‌گذاري است. گردشگري خلاق در ايران مي‌تواند به ابزاري جهت توسعه اقتصادي در نقاط مختلف بدل شود. به عنوان مثال با وجود هنرهاي محلي، موسيقي، معماري و غيره در گوشه و كنار كشور مي‌توان به پتانسيل بالاي ايران در بهره‌گيري از اين نوع گردشگري اشاره كرد. ورود گردشگر به ايران و رونق بازار گردشگري در توليد ناخالص داخلي مستقيم و توليد ناخالص داخلي كل تاثيرگذار است. اميد آن مي‌رود كه در شرايط پساتحريم و باز شدن درها بيش از پيش شاهد ورود سرمايه‌گذاران خارجي و مشاركت بيشتر سرمايه‌گذاران داخلي و بخش خصوصي براي سرمايه‌گذاري در بخش هتل‌ها يا زيرساخت‌هاي گردشگري باشيم، با اين حال بايد توجه كرد كه سرمايه‌گذاري در بخش گردشگري نيز بايد به صورت حساب‌شده صورت بگيرد و با ايجاد زمينه‌هاي مناسبي مثل تبيين مقررات، انجام مطالعات جهت بررسي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري و ارائه اطلاعات لازم و كارشناسي‌شده براي سرمايه‌گذاري، تسهيل اعطاي وام‌هاي بانكي و غيره انجام شود. رواج گردشگران نسل جديد اوايل نوعي از گردشگري تحت عنوان گردشگري آفتاب و ساحل براي استفاده از دريا، هدف و مقصد اصلي گردشگران براي رفتن به سفر محسوب مي‌شد، بعد از آن نوع ديگري از گردشگري كه گردشگري فرهنگي بود جايگزين شد. در حال حاضر مدتي است كه گردشگران براي كسب تجربه‌هاي جديد و شريك شدن در فعاليت‌هايي مثل سفالگري در اسپانيا يا پختن كروسان در فرانسه به سفر مي‌روند. سوسانا در باهاما زندگي مي‌كند و براي يادگيري تكنيك‌هاي مربوط به سرگرمي مورد علاقه‌اش سفالگري، يك هفته به اسپانيا سفر كرده است. او جز آن دسته از گردشگراني است كه هر روز به تعدادشان اضافه مي‌شود؛ آنهايي كه به دنبال كسب تجربه و اغناي معلومات خود هستند، آنهايي كه مي‌خواهند در بخشي از زندگي روزمره و آداب و رسوم جامعه ميزبان، از طريق در تماس بودن با مردم محلي شريك و سهيم باشند؛ يك تير و دو نشان: سفر براي جست‌وجوي حقيقت. اين نوع گردشگري با عنوان گردشگري خلاق چند سالي است كه پا به عرصه ظهور گذاشته است. در سال ۲۰۰۴ يونسكو شبكه‌يي اينترنتي تحت عنوان شهرهاي خلاق ايجاد كرد كه اعضاي آن نام اين پديده نوظهور را (كه بعد از گردشگري ساحل و آفتاب و بعد از گردشگري فرهنگي متمركز بر موزه‌ها و بناهاي تاريخي، پا به عرصه گردشگري گذاشته است) سومين نسل گردشگري ناميدند. بناي اين نوع جديد از سفر، بر پايه ادغام در فرهنگ مكان مورد بازديد يعني همان مقصد قرار گرفته است كه هميشه در دسترس علاقه‌مندان و طرفداران خاص خود است و امروزه انواع متنوعي از اين نوع سفر، متناسب با هر بودجه‌يي به آنها ارائه مي‌شود. ياد گرفتن طرز تهيه كروسان از يك نانواي متخصص در پاريس، شناخت رموز آشپزي تايلندي يا گذراندن دوره‌هاي هنرهاي رزمي در بانكوك، آموختن عكاسي از يك عكاس حرفه‌يي در لندن، ياد گرفتن نقاشي با آبرنگ در شمال اتريش، فراگرفتن روش‌هاي سبدبافي در خانه‌هاي روستايي اسپانيا، تجربه زندگي با جوامع بومي درياچه تيتيكاكا در پرو، انگيزه‌هايي براي گذران تعطيلات و انجام سفرهاي متنوع هستند. گرگ ريچاردز، استاد دانشگاه تيلبورگ هلند و نويسنده حوزه گردشگري، كه در حال مطالعه گردشگري خلاق و تقاضاي رو به رشد اين نوع گردشگري است، مي‌گويد: «سفر رفتن در تعطيلات ديگر براي استراحت كردن نيست، بلكه براي يادگيري و رشد شخصي مي‌توان از آن استفاده كرد. او معتقد است علايق گردشگران و نيازهاي آنها معرف شخصيت‌شان است.» در ميان اينگونه فعاليت‌هاي گردشگري شكل‌گرفته، سفرهايي هستند كه براي ديدار با مردم محلي (شناخت ساكنان محلي) شكل گرفته‌اند كه مي‌تواند شامل يك ناهار خوردن ساده در روز با ساكنان منطقه باشد يا يك بازديد چندساعته يا سفرهاي چندهفته‌يي را پوشش دهد. «گردشگري خلاق» بي‌نياز از سرمايه‌گذاري جهت عدم سردرگمي در ميان انبوه پيشنهادهاي آنلاين، سايتي اينترنتي با عنوان گردشگري خلاق در سال ۲۰۱۰ در بارسلونا راه‌اندازي شد كه به علاقه‌مندان، پكيج‌ها و پيشنهادهاي مربوط به انجام اينگونه سفرها را ارائه مي‌دهد. اين ابتكار جهت ترويج گردشگري در مقاصد مختلف صورت گرفته است. از مزاياي اين نوع گردشگري براي جامعه ميزبان مي‌توان به عدم نياز به هرگونه سرمايه‌گذاري اشاره كرد. استفاده از زيرساخت‌هاي موجود، افزايش فصول گردشگري، جلوگيري از ازدحام بيش از حد و ايجاد توريسم انبوه، كمك به حفظ سنت‌ها و تاثير مثبت در اعتماد به نفس ساكنان محلي از ديگر مزاياي گردشگري خلاق است. منحصربه‌فرد بودن و كيفيت تجربيات به دست آمده باارزش‌ترين چيز براي مسافران است و هر كس كه يك‌بار آن را تجربه كند، دوباره و دوباره آن را تكرار خواهد كرد. بيوت، منطقه‌يي در فرانسه با ۹۰۰۰نفر جمعيت، كمتر از يك سال است كه به شبكه گردشگري خلاق پيوسته است و دفتر گردشگري شهر، بيشتر از ۲۰نفر از هنرمندان و صنعتگران را جهت آموزش هنر و دانش مورد علاقه گردشگران استخدام كرده است. به عنوان مثال آموزش شيشه‌گري يكي از گزينه‌هاي پيشنهادي به گردشگران است. دفاتر گردشگري پاريس نيز دوره‌هاي آموزشي نظير گل‌آرايي و عطر‌سازي را با عنوان خلاقيت در پاريس به مسافران ارائه مي‌دهند. دوره‌هايي هم از طرف افراد يا سازمان‌هاي خصوصي براي تجربه گردشگري خلاق ارائه مي‌شود؛ به طور مثال سفرهاي يك‌روزه به گاليسيا به وسيله راهنماياني كه مسافر را از طريق بازديد كارخانه كنسروسازي يا از طريق بازديد قنادي‌هاي سنتي با فرهنگ محلي آشنا مي‌كنند يا دوره‌هايي دو هفته‌يي براي يادگيري نقاشي ديواري در فلورانس يا فراگيري سفالگري در اسپانيا. اينها تنها دو نمونه از هزاران مثال موجود است. به نظر مي‌رسد پديده گردشگري خلاق به كمك اين سه عامل در حال شكوفايي است: ۱.فرهنگ گردشگري روبه‌رشد مسافران، ۲.حرفه‌يي شدن بخش گردشگري، ۳.كمبود زيرساخت‌ها و منابع به دليل بحران‌هاي موجود. تعدادي از گردشگران هم وجود دارند كه مي‌خواهند بدون گذراندن دوره‌هاي خاصي فرهنگ مردم بومي را لمس كرده و با آن آشنا شوند كه اين امر به سادگي با گذراندن وقت با مردم نواحي محلي از طريق زندگي با آنها امكان‌پذير است. براي اين دسته نيز پيشنهادهايي از طرف مردم محلي كه خود مايل به معرفي آداب و رسوم سرزمين آبا و اجداديشان به گردشگران هستند، وجود دارد. برلين شهري است كه هميشه امكان كسب تجارب جديد را به گردشگران داده است، درِ خانه‌ها به روي افراد باز است، اين شهر همواره با درهاي گشوده به استقبال مسافران مي‌رود به طوري كه اصطلاح «درهاي باز برلين» به برند گردشگري اين شهر تبديل شده است. به اين نوع گردشگري، گردشگري زندگي واقعي مي‌گويند. اين امكان براي مسافران در برلين وجود دارد كه شما با افرادي كه تورليدر يا راهنما نيستند آشنا مي‌شويد، با آنها به رستوران‌هاي مورد علاقه‌شان مي‌رويد، با دوستان‌شان آشنا مي‌شويد و شما را همراه خودشان به بازديد از نمايشگاه نقاشي دوستان‌شان مي‌برند. در شهر ناواراي اسپانيا، مقاصدي براي گردشگري كشاورزي وجود دارد. جايي كه مي‌توان آخر هفته را با انجام فعاليت‌هاي كشاورزي سپري كرد. همچنين خانه‌هاي روستايي نيز هستند كه در آنها آشپزي، تهيه نوشيدني‌هاي محلي و صنايع‌دستي را ياد مي‌دهند. گرگ ريچاردز معتقد است كه گردشگري خلاق هنوز راه درازي در پيش رو دارد؛ او مي‌گويد گردشگري خلاق مي‌تواند جايگزين مناسبي براي گرشگري شهري (مخصوصا شهرهايي كه تبديل به پارك‌هاي موضوعي شده‌اند) بشود. گردشگري خلاق در ايران نياز به توجه و ايجاد نگرشي تازه دارد. گردشگري خلاق مي‌تواند به ابزاري جهت توسعه اقتصادي در شهرهاي ايران بدل شود. به عنوان مثال با وجود هنرهاي محلي، موسيقي، معماري و... در نقاط مختلف ايران مي‌توان به پتانسيل بالاي ايران در بهره‌گيري از اين نوع گردشگري اشاره كرد، به عنوان مثال همراهي گردشگران در بافت عروسك‌هاي كاموايي در ماسوله، شركت در كارگاه‌هاي فرش‌بافي و قالي‌بافي تبريز، كاشان و يزد يا حضور در كارگاه‌هاي سفالگري لالجين، كسب تجربه از طريق شركت در فرآيند گلاب‌گيري در قمصر كاشان، همراهي در فرآيند چيدن زعفران يا پسته، حضور در مراسم شالي‌كاري و آشنايي با آيين‌ها و باورهاي كشت برنج در گيلان و غيره نه‌تنها منجر به ايجاد خاطره‌يي خوش در ذهن گردشگر خواهدشد بلكه احتمال سفر دوباره او به اين مناطق را نيز افزايش مي‌دهد و در كنار همه اينها موجب افزايش سهم گردشگري و بزرگ‌تر شدن كيك اقتصاد ملي مي‌شود.
