کد: 4795 تاریخ انتشار :۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۰۰:۰۱
در اغلب روزهای سال گذشته قیمت نفت در یک جهت حرکت کرد: جهت پایین. با توجه به افزایش تولید نفت شیل، قیمت نفت خام آمریکا از بالاترین سطح خود در ژوئن سال ٢٠١٤، ٥٩ درصد کاهش یافت و به کمترین سطح در ١٧ مارس رسید.
به گزارش TSEpress به نقل از شانا به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، اما پس از آن، این روند ناگهان معکوس شد. به دلیل نگرانی از تاثیر کاهش قیمت بر عرضه، قیمت نفت در ماه آوریل امسال بیشترین افزایش ماهانه را ظرف ٦ سال گذشته ثبت کرد. اکنون این پرسش مطرح میشود که قیمت نفت چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد؟
پاسخ این پرسش به مسائل بسیاری وابسته است. قیمت نفت تاثیر عمیقی بر همه چیز از سلامت اقتصاد جهانی تا روابط بینالملل و سرنوشت شرکتهای انرژی گرفته تا درآمد مردم دارد. برای مثال، نفت ارزان برای مصرفکنندگان سراسر جهان مزیت است، اما تداوم کاهش قیمت نفت ثبات کشورهای بزرگ تولیدکننده مانند روسیه و ونزوئلا را تهدید میکند. این مساله همچنین تولید نفت شیل آمریکا را هم به خطر میاندازد. از سوی دیگر، افزایش شدید قیمت نفت نیز به مصرفکنندگان شوک وارد و رشد اقتصادی جهان را کند میکند. بیثباتی اخیر قیمت نفت موجب شده است شرکتها، دولتها و حتی رانندگان در برنامهریزی بودجه و حتی ارائه پیشبینیهای قابل اطمینان دچار مشکل شوند. تحلیلگران در مورد این مساله توافق دارند که بازار با مازاد عرضه روبهروست و میزان ذخایر با خام افزایش یافته است. همزمان، تولیدکنندگان نفت هماینک هزینههای سرمایهای را کاهش دادهاند و حفاریهای جدید را متوقف کردهاند.
اما درمورد قیمت آینده نفت اجماع نظری وجود ندارد. برخی از تحلیلگران براین باورند که تا پایان امسال قیمت نفت خام برنت از حدود ٦٨ دلار فعلی ١٥ دلار یا بیشتر و قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدییت هم از ٦٠ دلار فعلی به همین میزان افزایش خواهد یافت. اما دیگر تحلیلگران، پیشبینی میکنند نفت خام برنت و وست تگزاس اینترمدییت سال را کمتر از قیمت فعلی به پایان خواهند رساند. اما چرا این پیشبینیها اینقدر متفاوت است؟ چه عواملی موجب این پیشبینیهای متفاوت میشوند؟ برای پاسخ به این پرسشها، نشریه والاستریت ژورنال با فیل ورلگر، اقتصاددان و مشاور حوزه انرژی و پل هورسنل، رئیس تحقیقات کالاها در بانک استاندارد چارترد، مصاحبه کرده است. در این مصاحبه این دو کارشناس علت پیشبینیهای متفاوت خود را از قیمت نفت شرح میدهند. این مصاحبه به این قرار است:
والاستریت ژورنال: انتظار دارید روند قیمت نفت تا پایان سال چگونه باشد و چرا؟
ورلگر: فکر میکنم قیمت نفت برنت در پایان سال در حدود بشکهای ٥٠ دلار و قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدییت حدود ٥ دلار کمتر از قیمت برنت خواهد بود. پیشبینی من از قیمت نفت این است چون شاهد افزایش مستمر ذخایر جهانی به رکورد بالاترین سطح هستیم و میزان ذخایر مهمترین عامل تعیین کننده قیمتها در کوتاهمدت است. هرگاه میزان ذخایر بسیار بالا بوده است، شاهد قیمت بسیار پایین نفت بودهایم. در حال حاضر مهمترین عامل تاثیرگذار تداوم رشد میزان ذخایر است، اکثر پیشبینیها حاکی از آن است که افزایش جهانی میزان ذخایر در فصل جاری و فصل آینده روزانه حدود ٢ میلیون بشکه است. اغلب این افزایش در آمریکا روی داده است. اگر دارندگان این ذخایر تصمیم به فروش آنها بگیرند چه رخ خواهد داد؟ این مساله موجب کاهش قیمت نفت برای مدتی طولانی خواهد شد.
هورسنل: سطح بالای ذخایر مسالهای فرعی محسوب میشود و درپی افزایش فصلی تقاضا میتواند تا حدی تعدیل شود. اما شاهد کاهش عرضه هم خواهیم بود، اداره اطلاعات انرژی آمریکا افت شدید تولید نفت آمریکا را گزارش داده و پیشبینی کرده تولید نفت شیل آمریکا در ماه مه به شدت تنزل خواهد یافت. میزان تقاضا، به ویژه تقاضا برای تولید برق برای استفاده از سیستمهای تهویه مطبوع در اقتصادهای نوظهور، در فصل سوم به حداکثر خواهد رسید. این مساله موجب خواهد شد عرضه و تقاضا دوباره به حال تعادل درآیند، سپس در نیمه دوم سال عرضه کمتر از تقاضا خواهد شد. بنابراین با ورود به نیمه دوم سال، شاهد افزایش قیمت نفت برنت به بیش از ٨٠ دلار خواهیم بود و قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت ٦ تا ٨ دلار کمتر از قیمت نفت برنت خواهد بود.
ورلگر: من هم معتقدم با رشد اقتصادی، تقاضا رشد میکند، اما به طور کلی رشد نسبتا اندک مصرف نفت را برای سال جاری پیشبینی میکنم. احتمالا در ادامه سال، اروپا به دلیل بحران یونان، با مشکلاتی روبهرو خواهد شد. کندی رشد اقتصادی چین نیز بر مصرف نفت تاثیرگذار خواهد بود. این کشور طی پنج سال گذشته عامل اصلی رشد مصرف نفت بوده است. برای بازگشت قیمت نفت به بشکهای ٧٠ دلار، میزان جهانی ذخایر نفت باید کاهش یابد و معتقدم میزان ذخایر به ویژه در ١٢ ماه آینده کاهش نخواهد یافت.
هورسنل: تا به امروز تقاضای چین برای نفت بیشتر از سال گذشته بوده و آمار اروپا نیز دلگرمکنندهتر است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان بینالمللی انرژی هر دو کاهش بسیار اندک تقاضا از طرف اروپا را پیشبینی کردهاند.
والاستریت ژورنال: تعداد کمی از ناظران بازار کاهش قیمت نفت در سال گذشته را پیشبینی کرده بودند. وقتی کاهش قیمت نفت به دلیل مازاد عرضه آغاز شد، بسیاری انتظار داشتند عربستان سعودی برای بالا نگه داشتن قیمت، تولید نفت را کاهش دهد، همانگونه که در گذشته این کار را کرده بود. اما عربستان تولید خود را حفظ کرد و حتی افزایش داد. برخی ناظران بازار معتقدند عربستان برای از دست ندادن سهم بازار در برابر نفت شیل آمریکا این اقدام را انجام داده است. درباره اتفاقات ٢٠١٤ چه مساله شما را شگفتزده کرد و چه چیزی شما را به اشتباه انداخت؟
هورسنل: به نظر من بزرگترین مساله شگفتآور افزایش شدید نرخ رشد تولید نفت شیل آمریکا در پایان سال بود. به دلیل حفاریهای بیشتر و افزایش بهرهوری نرخ رشد تولید نفت شیل زیاد شد. اما اکنون این مساله ازمیان رفته و چشمانداز نفت خام آمریکا در سال جاری بسیار ناامیدکننده است. به منظور توقف کاهش تولید، تعداد دکلهای حفاری نفت شیل باید حدود ٢٠٠ دکل افزایش یابد و پس از هفتهها کاهش تعداد دکلهای فعال، به نظر نمیرسد آغاز به کار این دکلها در آینده نزدیک اتفاق بیفتد.
مساله شگفتآور دیگر این بود که عربستان حتی ذرهای برای حمایت از قیمت تلاش نکرد. به نظرم بهترین توضیح از استراتژی عربستان این است که عربستان قصد دارد بازار را مجددا متعادل کند اما به شیوهای که بار کاهش تولید فقط به دوش این کشور نباشد. با توجه به احتمال کاهش تولید نفت شیل در غیاب افزایش بیشتر و سریعتر قیمتها، با توجه به تقاضای خوب جهانی و کاهش تولید کشورهای غیر عضو اوپک در سالهای ٢٠١٦، ٢٠١٧ و ٢٠١٨ به نظر میرسد این استراتژی موثر بوده است.
ورلگر: زمانی که عربستان قیمت نفت خود را برای ماه سپتامبر اعلام کرد، برای من روشن بود که این کشور حمایت از سهم بازار خود را آغاز کرده است. این واقعیت وجود دارد که پدیده گرمایش زمین درحال پیشروی است. عربستان این مساله را میداند و معتقد است:«ما باید انتظارات از سمت و سوی قیمت نفت در بلندمدت را تغییر دهیم. ما باید انتظارات قیمتی را از بشکهای ١٢٠ یا ١٤٠ دلار به بشکهای ٧٠ یا ٨٠ دلار کاهش دهیم تا از این طریق بازار نفت را حفظ کنیم و جایگزین کردن انرژیهای دیگر را پرهزینه کنیم.» این یک استراتژی پیچیده است که به خوبی به اجرا درآمده است. به نظر میرسد عربستان به کاهش قیمت به عنوان اقدامی مینگرد که اشتهای خوب جهان برای نفت را در نیمه دوم قرن تضمین میکند.
والاستریت ژورنال: اجازه دهید چشمانداز دورتری را درنظر بگیریم. سمت و سوی قیمت نفت در ٥ تا ١٠ سال آینده چگونه خواهد بود؟
هورسنل: حتی با وجود تلاشهای بیشتر برای کاهش هزینهها، تولید نفت به جای ارزانتر شدن، در حال گرانتر شدن است. از نظر من این مساله به معنی محدوده قیمت ٩٠ تا ١٠٠ دلاری برای نفت است، در واقع این قیمتی است که مشوق عرضه محسوب میشود. در مورد نفت شیل آمریکا مساله کمی دشوارتر است. پیشرفتهایی در زمینههای تکنیکی و بهرهوری حاصل شده است، اما از طرف دیگر، این صنعتی است که نیازمند اعتبارات ارزان است و اعتبارات تا ١٠ سال آینده ارزان نخواهد شد. نرخ اعتبارات تولیدکنندگان نفت شیل از قیمتهای ارزان آسیب دیده است. علاوه براین، بازار قویا پیشبینی میکند که فدرال رزرو آمریکا امسال نرخ بهره را افزایش خواهد داد.
ورلگر: با فرض اینکه احیای اقتصادی جهان ادامه یابد و شاهد رشد اقتصادی جهان باشیم، استفاده از نفت افزایش خواهد یافت. اما تقاضای بیشتر برای نفت یک واقعیت ناشناخته است. نمیدانیم که آیا گرمایش زمین تسریع خواهد شد و رهبران جهان مصرف سوختهای فسیلی را کاهش خواهند داد یا خیر. همچنین نمیدانیم که چه تکنولوژیهای جدیدی در راه خواهند بود.
ما شاهد کاهش توسعه پروژههای نفتی توسط شرکتهای بدهکار به ویژه شرکتهای بزرگ خواهیم بود، زیرا این شرکتها قصد دارند از طریق کاهش هزینهها سود سهام خود را پوشش دهند. همزمان، شاهد ظهور تدریجی پدیدههایی مانند تردد خودروهای برقی در شهرها هستیم. احتمالا قیمت نفت در دورهای بلندمدتتر کمتر از بشکهای ١٠٠ دلار خواهد بود، یا در سالهای طولانی قیمت نفت بین ٥٠ تا ٦٠ دلار خواهد بود، یا شروع به افزایش خواهد کرد و من واقعا مطمئن نیستم کدامیک از این دو اتفاق رخ خواهد داد.