فروش دیتا منبع تازه درآمد بورس
به گزارش TSEpress به نقل از هفته نامه بورس پذیرش شرکت‌ها، معاملات ابزارهای مشتقه، کارمزد معامله و تسویه مشتقات، درآمد مالی و سایر خدمات، از منابع اصلی درآمدی بورس‌های دنیا محسوب می‌شود. فروش اطلاعات به شرکت‌های پردازش اطلاعات و مراکزی چون بلومبرگ یکی از این موارد است که بورس‌ها از محل آن، درآمد قابل توجهی کسب می‌کنند که البته جنبه درآمدی، یکی از ابعاد این اقدام است. روشن است که بررسی شرکت‌ها و صنایع یک کشور از سوی یک نهاد متخصص بین‌المللی و ارائه نتیجه آن، هم تحلیل‌های دقیق‌تر و بهتری را به دنبال دارد و هم به سرمایه‌گذاران خارجی دورنمای روشن‌تری برای سرمایه‌گذاری می‌دهد، ضمن آنکه وجود تحلیل‌های بین‌المللی به خودی خود موجب جذب سرمایه‌گذار خارجی به دنبال شناختن بازار یک کشور می‌شود. پرسش اینجاست که چرا با وجود چنین مزیت‌هایی، این کار در ایران انجام نمی‌شود؟ شنیده‌ها حاکی است که تاکنون حدود ۱۷ شرکت متقاضی خرید اطلاعات از بازار سرمایه ایران بوده‌اند؛ شرکت‌هایی چون بلومبرگ، یورومانی، تامسون رویترز و.... با این وجود، چرا هنوز راه این محل درآمدی به روی بازار سرمایه ایران باز نشده است؟
فروش اطلاعات به خارجی‌ها به‌طور جدی دنبال نشد
حسن قالیباف اصل، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، با اشاره به اینکه موضوع توزیع اطلاعات در داخل کشور، یک بحث جداگانه است، درخصوص فروش اطلاعات به مؤسسات خارجی گفت: با مؤسسات پردازش اطلاعات یا مؤسساتی مانند بلومبرگ و تامسون رویترز در گذشته مذاکراتی داشته‌ایم تا بتوانیم اطلاعات را به آنها بفروشیم. در حال حاضر نیز با آنها در ارتباط هستیم و مذاکرات را پیش می‌بریم اما هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم. در صورت حصول جمع‌بندی، هیچگونه محدودیتی برای فروش اطلاعات به مؤسسات پردازش اطلاعات خارجی وجود ندارد. سازمان بورس هم با این موضوع مشکلی ندارد و ما می‌توانیم اطلاعات را به مؤسسات مورد اشاره بفروشیم. پیشتر هم با سازمان بورس مکاتباتی انجام دادیم و نظر موافق این نهاد را گرفتیم.
او درباره دلیل انجام نشدن این اقدام تا زمان حاضر به‌رغم نبود محدودیت توضیح داد: مشکل خاصی از این بابت وجود ندارد اما بورس تهران درخواست‌هایی دارد؛ به هر حال فروش اطلاعات به چنین مؤسساتی، کار جدیدی است و تاکنون در بورس انجام نشده است؛ در رابطه با در اختیار قرار دادن اطلاعات به صورت مداوم به چنین مؤسساتی و پردازش آن از سوی آنها یک‌سری بحث‌های فنی وجود دارد. البته خود این مؤسسات هم چندان به شکل جدی دنبال این موضوع نیستند، هرچند جلساتی برگزار شده و صحبت‌هایی انجام شده است. مذاکرات قطع نشده و ادامه می‌دهیم اما هیچکدام از طرفین به صورت جدی موضوع را پیگیری نکرده است.
هیچ محدودیتی برای فروش اطلاعات وجود ندارد
مدیرعامل بورس تهران با تاکید دوباره بر نبود هیچ نوع محدودیتی برای فروش اطلاعات به مؤسسات پردازش اطلاعات خارجی گفت: هر درخواست جدیدی دریافت شود و درخواست‌کننده برای آن جدی باشد و موضوع را دنبال کند، بورس تهران پیگیری خواهد کرد. اطلاعات موجود است و ما می‌توانیم با آنها قرارداد منعقد کنیم و کار را شروع کنیم. او درباره مزایای فروش اطلاعات به مؤسسات اشاره شده گفت: در حال حاضر تعداد سرمایه‌گذاران و حجم سرمایه‌گذاری خارجی در بورس ایران پایین است؛ اگر این موارد در بورس افزایش یابد، مؤسسات یاد شده انگیزه بیشتر و جدی‌تری برای خرید اطلاعات و پردازش آنها پیدا می‌کنند چراکه کاربران آنها، سرمایه‌گذاران خارجی هستند که از این مؤسسات اطلاعات می‌خواهند و این مؤسسات باید اطلاعات را از بازار سرمایه ایران دریافت کنند. چنین اقدامی منجر به تقویت تحلیل‌ها و سرمایه‌گذاری خارجی در بورس ایران می‌شود.
قالیباف با بیان اینکه بعید به نظر نمی‌رسد در سال جاری این کار انجام شود، توضیح داد که هرچند برخی مذاکرات انجام شده است اما نهادهای درخواست‌کننده، محافظه‌کاری‌هایی دارند که موجب می‌شود به‌طور جدی موضوع را دنبال نکنند.
تخصص بازار سرمایه ایران پایین است
علی صادقین، کارشناس ارشد بازار سرمایه، با بیان اینکه اطلاعات به شکل غیرمستقیم تاحدودی وجود دارد، توضیح داد: نهادهای مالی مانند شرکت‌های کارگزاری با اطلاعات کلانی که دارند (نه به صورت جزئی)، به ارائه گزارش‌های عمدتا مالی در بازار سرمایه اقدام می‌کنند که دورنمایی را به استفاده‌کنندگان می‌دهد ولی این دیتاها خریداری نمی‌شود اما در بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای منطقه که بازارهای مالی قوی‌تری دارند یا مراکزی که ارتباط مستقیم با بورس‌های بین‌المللی دارند مانند مرکز مالی بین‌المللی دوبی و اخیرا دوحه و ریاض، چنین کاری انجام می‌شود.
او درخصوص اینکه آیا این کار در ایران قابل انجام است، گفت: بورس این اطلاعات را براساس وظیفه ذاتی خود در اختیار دارد یعنی همه مبادلات و معاملات، انواع مباحث حقوقی، دستورالعمل‌ها و عملکرد شرکت‌ها و.... همه نهادهای بورسی این اطلاعات را در اختیار دارند اما آیا این اطلاعات قابلیت فروش دارد؟ این یک مساله دوسویه است. از یک منظر، فروش دیتا به شرکت‌های متقاضی به نظر کاری ساده می‌آید چون دیتا وجود دارد و به راحتی می‌تواند در اختیار متقاضیان قرار گیرد اما باید دید چه نهادهایی قرار است به صورت متشکل، استاندارد و براساس نیازهای بازار ایران، این دیتاها را خریداری کنند. هنوز در ایران شرکت‌هایی وجود ندارند که بتوانند کار رتبه‌بندی مالی را به صورت استاندارد و رسمی انجام دهند. همچنین شرکت‌هایی که به صورت تخصصی کار بازاریابی مالی انجام دهند نیز در کشور ایجاد نشده‌اند. شرکت‌هایی که در حوزه بورس به صورت تخصصی گزارش‌های مزیت‌های سرمایه‌گذاری، معرفی پتانسیل‌ها، تحلیل جامع صنایع در جهان و ارتباط آنها با صنایع موردنظر در ایران را برای جذب سرمایه‌گذار خارجی و فرهنگسازی و جذب سرمایه‌گذاران داخلی منتشر کنند، وجود ندارند.
آیا بازار سرمایه ایران برای خارجی‌ها جذاب است؟
صادقین در ادامه درباره روند کار مؤسسات بین‌المللی مورد اشاره گفت: شرکت‌هایی مانند بلومبرگ، اکونومیست، پلتس و...، دیتاها را از نهادهای مالی می‌گیرند، دیتای بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی را تحلیل می‌کنند و به دنبال آن، یک تحلیل به همراه نتیجه‌گیری جامع برای متقاضیان ارائه می‌دهند. این شرکت‌ها در ایران وجود ندارند؛ پس برای اینکه فروش دیتا به صورت هدفمند انجام شود، نیاز است که برخی مجوزها در قالب نهادهایی تخصصی اعطا شود که این نهادها قادر باشند دیتاهای دریافتی را به همراه دیتای اقتصاد کلان در داخل کشور و وضعیت بازارهای مختلف در منطقه و در سطح بین‌المللی تحلیل کرده و اطلاعات استاندارد شده‌ای ارائه دهند که قابلیت پیش‌بینی را به استفاده‌کنندگان این دیتاها بدهد. بازار سرمایه ایران در این بخش مشکل دارد؛ یعنی نبود شرکت‌هایی که بتوانند نقش بلومبرگ را حتی در سطح ضعیف‌تر ایفا کنند. در حال حاضر شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران وجود دارند اما اینها صرفا به انجام کارهای جزئی به‌ویژه در حیطه بازارهای داخلی و محدود به برخی شاخص‌های مالی مرتبط با بورس می‌پردازند. اگر بتوان خدمات مورد اشاره را ارائه کرد، هیچ ایرادی برای عرضه این دیتاها از سوی بورس و تقاضا از سوی شرکت‌ها وجود ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه درباره فروش اطلاعات به شرکت‌های خارجی مانند بلومبرگ به جای ایجاد شرکت‌های مشابه در ایران گفت: شرکت‌های زیادی در دنیا وجود دارند که به فعالیت‌های اشاره شده می‌پردازند. فروش اطلاعات به آنها مشکلی ندارد اما نیازمند چند مورد است از جمله اینکه مشخص شود آیا این اطلاعات برای آن شرکت‌ها مفید و مورد استفاده است یا خیر. در ابتدا نیز باید روابط بین‌المللی مربوط به بازارهای مالی خود، منطقه و جهان تقویت شود. در حال حاضر دیتای شرکت‌های همه سازمان‌های بورسی دنیا که عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها هستند، وجود دارد و ایران هم به آنها دیتا می‌دهد. پس اگر منظور فقط همین دیتاها باشد، در این فدراسیون وجود دارد و قابل دریافت است. اما باید دید که آیا بازار سرمایه ایران جذابیتی برای سرمایه‌گذاران خارجی و نهادهای مالی بین‌المللی دارد که خواهان این دیتاها باشند؟
زیرساخت‌های لازم برای فروش اطلاعات به دنیا
او ادامه داد: شرکتی مانند بلومبرگ این دیتاها را می‌گیرد و آن را با بورس‌های منطقه مقایسه می‌کند و نتیجه و تحلیل آن را به متقاضیان می‌دهد؛ بنابراین باید برای دیتا و تحلیل بازار ایران تقاضا وجود داشته باشد. اگر خودمان متقاضی این تحلیل‌ها از شرکتی مثل بلومبرگ باشیم، مشکل ایجاد می‌شود؛ چراکه می‌توان از شرکت‌های داخل کشور استفاده کرد. اگر هم قرار باشد این دیتاها به شرکت‌هایی مانند بلومبرگ داده شود و در بازار بین‌المللی فروخته شود، برخی زیرساخت‌ها باید ایجاد شود ازجمله بهبود فضای کسب‌وکار، روابط بین‌المللی قوی و رایزنی گسترده برای ورود سرمایه‌های خارجی به بازارهای مالی کشور و همکاری‌های دو جانبه، تقویت نهادهای داخل کشور و ارائه گزارش‌های شفاف و استاندارد مالی از سوی نهادهای مالی ایران در قالب استانداردهای بین‌المللی به شرکت‌ها، و همچنین برخی قوانین و مقررات که برای گردش سرمایه بین داخل و خارج سهولت ایجاد کند و همه اینها در نهایت منجر به جذب سرمایه، ورود سرمایه‌های داخلی و خارجی به بازار و به دنبال آن، بهبود شفافیت اطلاعات در صنایع مختلف شود.
صادقین در پایان گفت: تمام موارد مورد اشاره مستلزم وجود یک مرکز مالی بین‌المللی در ایران است که همه نهادهای مالی و بازرگانی در آن وجود داشته باشند، ازجمله شرکت‌هایی مثل بلومبرگ داخلی که دیتاها را بگیرند و با شرکت‌های خارجی مراوده اطلاعات و خریدوفروش داشته باشند و در کنار آن جذب سرمایه اتفاق بیفتد. در حال حاضر استانبول، دوبی، ریاض، دوحه، مسکو و... در منطقه دارای مراکز مالی بین‌المللی هستند که در کنار آن، حجم مبادلات اطلاعات و فروش آن، جذب سرمایه و گردش مالی اتفاق می‌افتد.
عضویت کانال اخبار بورس اوراق بهادار تهران (Tse Press) در تلگرام
