واکاوی کاهش یافتن نرخ سود سپرده‌ها و کاهش نیافتن نرخ سود تسهیلات
به گزارش TSEpress به نقل از اقتصادنیوز، روز گذشته بانک پاسارگاد نرخ سود سپرده را با دو درصد كاهش از ١٨ به ١٦ رساند و ظاهراً قرار است این روند به طور دومینو وار و در مابقی بانک‌ها نیز اجرایی شود. در این مورد ایسنا نیز گزارش داده که كاهش بي‌خبر و در سكوت نرخ سود سپرده، روز گذشته مخاطبان شبكه بانكی را بهت‌زده كرد؛ اقدامی كه ظاهرا بدون توافق و بر اساس آزادی عمل بانك‌ها در تغيير نرخ سود رقم خورده است. این کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در حالی توسط این بانک خصوصی صورت گرفته که همچنان نرخ سود تسهیلات آن با همان سود 22 درصد وجود دارد. اما یکی از سوال‌های مطرح شده در این میان آن است که کاهش نرخ سود سپرده‌ها به تنهایی چه تاثیری در وضعیت کنونی اقتصاد کشور می‌گذارد؟ در این رابطه پویا جبل‌عاملی، یک اقتصاددان در گفت‌وگوی با اقتصادنیوز این مساله را بررسی کرد. از نظر شما کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی بدون کاهش نرخ سود تسهیلات تنها به نفع خود بانک‌ها نیست؟ از نظر من اگر رقابت به این سمت پیش برود که نرخ سود سپرده‌ها تغییر پیدا کند، رقابت برای کاهش سود تسهیلات هم دیر یا زود اتفاق خواهد افتاد. مطمئن باشید که بانک‌ها نیز یک گپ معمول را در بازار می‌خواهند، در حقیقت وقتی شما بانک‌های مختلفی داشته باشید که این بانک‌ها در حال رقابت با یکدیگر هستند و ایجاد انحصار نمی‌کنند، خود به خود سود تسهیلات هم کاهش پیدا می‌کند، اما برای این موضوع باید مقداری صبر کنیم. دلیل این موضوع چیست؟ در صورتی که بانک پاسارگاد نرخ سود تسهیلات را کاهش ندهد مشکلی به وجود می‌آید، برای مثال فرض کنیم تمام بانک‌های دیگر سود سپرده بالاتری داشته باشند و سود تسهیلات آنها در همان سطحی باشد که بانک پاسارگاد می‌دهد، یعنی بانک پاسارگاد تنها دو درصد کارمزد بیشتری از آن گپ بگیرد، مسلماً رقابت را می‌بازد، بنابراین من فکر نمی‌کنم که در بلندمدت این شکاف میان سود تسهیلات و سود سپرده باقی بماند و اگر یک رقابتی در مورد کاهش نرخ سود سپرده باشد، این کاهش در سود تسهیلات هم خودش را نشان خواهد داد. آیا این رقابت میان بانک‌ها می‌تواند دولت را به سمت خروج از رکود هدایت کند؟ خروج از رکود تنها بحث تقاضا نیست و مساله رکود ما فقط به واسطه کاهش نرخ سود به وجود نمی‌آید. در سال جاری به دلیل اینکه مراودات ما با دنیا بیشتر شده، قیمت نفت افزایش پیدا کرده، حجم تولید نفت و صادرات نفت ما افزایش یافته و تقریبا دو برابر شده است، مطمئن باشید که ما رشد اقتصادی مثبتی را خواهیم داشت و این رشد اقتصادی محسوس خواهد بود، بنابراین حتی اگر این سود تسهیلات هم کاهش پیدا نکند ما رشد اقتصادی خواهیم داشت و رکود به این مفهوم که رشد اقتصادی مثبت ایجاد شود از بین خواهد رفت. آیا کاهش نرخ سود برای رسیدن به رشد اقتصادی کمک‌کننده است؟ مسلماً ما انتظار داشتیم زمانی که نرخ تورم کاهش پیدا کرد، تورم انتظاری هم کاهش یابد و به واسطه آن نرخ بهره بانکی یا نرخ سود سیستم بانکی هم کاهش پیدا کند، بنابراین شاید تنها در زمان آن مقداری ابهام وجود داشت. بنابراین الان می‌توانیم بگوییم که سیگنال‌هایی از این داریم که نرخ سود سپرده در حال کاهش است، البته حواسمان باشد تا زمانی که این نرخ سود بالاتر از تورم باشد ما شرایط باثباتی در بازارها خواهیم داشت، اما اگر قرار باشد با سیاست‌های نامعقولی که در گذشته وجود داشت این نرخ سود مانند گذشته کمتر از تورم باشد، این ثبات در بازارهای داخلی هم از بین خواهد رفت. به طور کلی این سیاست را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ از نظر من تا زمانی که مداخله‌ای در بازار وجود نداشته باشد، تا زمانی که خود عرضه‌کنندگان سپرده یا عرضه‌کنندگان وجوه مالی و تقاضاکنندگانشان بتوانند با دست باز، بازی کنند و نتیجه این بازی این باشد که نرخ سود کاهش پیدا کند، این موضوع اتفاق مثبتی است، اما زمانی که بخواهیم مداخله‌ای داشته باشیم و فارغ از این مکانیسم بخواهیم نرخ سودی را چه کم، چه زیاد دیکته کنیم، آن زمان مشکلی بزرگ به وجود خواهد آمد. از نظر من آن فرآیندی که به این نتیجه برسد مهم است و اگر آن فرآیند به واسطه تصمیم‌گیری عاملان اقتصادی باشد باید از آن استقبال کرد.
