ترکیه دیگر بهشت سرمایه گذاری نیست
به گزارش TSEpress به نقل ازهفته نامه بورس رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه پس از آنکه توانسته از کودتا جان سالم به‌در برد، برنامه‌ای برای خود داشت. او تصمیم داشت قدرت اقتصادی را حفظ کند، قانون اساسی را اصلاح کند و سپس ثبات سیاسی را به وجود آورد تا سرمایه‌گذاران دوباره بتوانند بازگردند. اما ناگهان ارزش لیره سقوط کرد.
لیره در دو هفته اول ۲۰۱۷ میلادی ۱۲ درصد کاهش ارزش یافت. علاوه برآن در برابر ضعف اقتصادی بدتر قرار داشت. در این میان افزایش واردات و اتکا به ارز خارجی در زمانی‌که بازار عدم قطعیت زیادی داشت، ارزش لیره را به لبه پرتگاه رساند. این درحالی است که در چهارشنبه گذشته ارزش لیره ۴ درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین میزان رسید. این روند نشان داد چگونه فروپاشی دولت سرمایه‌گذاران بین‌المللی را به خانه‌های خود بازگرداند.
ارزش لیره در هفته گذشته تاحدودی کاسته شد همزمان اردوغان اعلام کرد اقتصاد این کشور تحت حملات تروریستی قرار دارد زیرا تحلیلگران و گمانه‌زنان بازار ارز و مؤسسات رتبه‌بندی از سر کینه‌جویی سرعناد با این کشور دارند. تاثیر ناشی از کاهش بهای ارز به رکود بازار در بخش‌های دیگر جامعه نیز سرایت کرده است.
اقدامات اردوغان پس از کودتا سبب شده یکی از بهترین اقتصادهای کشورهای درحال رشد راکد شود. از سوی دیگر در داخل کاهش به کند شدن انجام تراکنش‌های مالی و ترساندن سرمایه‌گذاران منجر شد است. همچنین کارآفرینان ترک که اصولا بسیار ریسک‌پذیر هستند موضعی دفاعی در بازار گرفته‌اند. بزرگترین خطر برای کسب وکارهای مختلف نیز آشکار نشده است. شرکای تجاری این کسب و کارها احتمال دارد فردا زندانی شوند، مواد اولیه‌شان ضبط شود یا بانکداران و مدیران ارشدشان به زندان بیفتند. در این اواخر صدها صاحب کسب و کار دستگیر شدند و حدود ۱۰میلیارد دلار دارایی از ۶۰۰ شرکت ضبط شده است.
از سوی دیگر کارمندان دولتی نیز وضعیت خوبی ندارند. ده‌ها هزار تن از آنان دستگیر یا اخراج شده‌اند. همچنین صدور گواهینامه یا اجازه برگزاری مناقصه نیز ریسک بالایی دارد. هیچ صاحب کسب و کاری نمی‌تواند اطمینان داشته باشد روز بعد همکار یا مشتری او در بازار فعالیت می‌کند یا خیر.
گون ساک مدیر بنیاد تحقیقات سیاست‌گذاری اقتصادی که از مشاوران دولتی است، می‌گوید: هنگامی‌که تحقیقاتی آغاز می‌شود، انگار پایانی برای آن وجود ندارد. این تحقیقات بی‌پایان است. بدون شک ترکیه هیچگاه با شبکه‌ای به این وسعت روبه‌رو نشده است اما ما نیاز داریم دولت اطلاعات بیشتری به ما بدهد. اکنون رعب و ترس بر فضای کسب و کار ترکیه سایه‌انداخته است. در همین راستا مدیر یکی از شرکت‌های ساختمان سازی می‌گوید: من چند پیشنهاد کاری آماده دارم و می‌خواهم کارم را آغاز کنم. اما نمی‌دانم به چه کسی اعتماد کنم. او هم مانند بسیاری از مدیران ارشد دیگری که با فایننشال تایمز گفت‌وگو کرد، خواست ناشناس بماند. این در حالی است که برخی از بزرگترین و مشهورترین شرکت‌های ترکیه اکنون تحت تحقیقات هستند. سه مدیر ارشد اجرایی شرکت «دوگان هلدینگ» که مالک روزنامه حریت سی.ان.ان ترک و برج‌های ترامپ در استانبول است، در این اواخر دستگیر شده‌اند. دلیل این اقدام نیز رابطه داشتن با یک شرکت حقوقی است که اکنون متهم شده تحت حمایت فتح اله گولن (مخالف دولت ترکیه) است. این تندباد سیاسی دستاوردهای ترکیه را به قهقرا برده است. گون ساک در این باره می‌گوید: افتتاح تونل اوراسیا با هزینه ۱.۳ میلیارد دلار از زیر منطقه بسفورس می‌گذرد، یکی از همین دستاوردهاست. هر روز اتفاق تازه‌ای می‌افتد و باید قبل از هر فعالیت اقتصادی تحقیقی عمیق انجام داد. اکنون تونل اورسیا را کسی به یاد نمی‌آورد. ما حتی درباره تاثیر بودجه این پروژه سرمایه‌گذاری عظیم بحث نمی‌کنیم.
عدم قطعیت و بیم از فعالیت اقتصادی را می‌توان در تمام شرکت احساس کرد. یکی شرکای تجاری یک غول اقتصادی در ترکیه می‌گوید: اوضاع خیلی سریع تغییر کرده به طوری‌که هیچ چیزی قابل پیش‌بینی نیست. بنابراین سعی می‌کنیم تا منتظر بمانیم. هیچ کاری نمی‌کنیم. هیچ فعالیت و سرمایه‌گذاری انجام نمی‌شود.
از سوی دیگر طبق آمار بلومبرگ، همزمان با کاهش ارزش لیره، تفاوت میان وام‌های مبتنی بر ارزهای خارجی که در اختیار شرکت‌های ترک است و دارایی این شرکت‌ها در سطح بین الملل به ۲۱۳ میلیارد دلار رسیده است.
مدیر یکی از شرکت‌های خدمات مالی می‌گوید: هر دلار، هر یورو، هر سنت از پولمان را بابت بدهی‌ها پس‌انداز می‌کنیم. در حال حاضر باهیچ پروژه‌ای موافقت نمی‌کنم.
شرکت او اکنون باید ۸۰ میلیون دلار وام را تا ماه فوریه به طور کامل بازپرداخت کند یا باید آن را با جریمه پرداخت کند. این بیم از هم اکنون روی تولید اقتصادی تاثیر گذاشته است. رشد اقتصادی در سه ماه سوم سال گذشته میلادی ۱.۸ درصد کاهش یافت. ارزش لیره نیز سقوط آزاد کرده است و اکنون اقتصاددانان نگران رکود هستند. توقف کاهش ارزش لیره به عهده بانک مرکزی ترکیه است. از سوی دیگر اردوغان به بانک مرکزی فشار می‌آورد تا نرخ سود بانکی را بکاهد تا شاید به این ترتیب اقتصاد رونقی بگیرد، تورم کاهش یابد و لیره هم قدرتمندتر شود.
قرار است دو هفته دیگر بانک مرکزی ترکیه تصمیم خود درباره نرخ سود را اعلام کند. این درحالی است که اردوغان اعلام کرده است ابزارهای لازم و توانایی برای غلبه براین چالش را در اختیار دارد. پس از آن نیز قرار است مؤسسه رتبه‌بندی فیچ تصمیم خود درباره رتبه بدهی‌های دولتی این کشو را منتشر کند. اگر این مؤسسه هم رتبه سرمایه‌گذاری ترکیه را بکاهد، ارزش لیره بیش از پیش سقوط خواهد کرد. یکی از مدیران ارشد بانکی می‌گوید: هفته‌های آتی برای اقتصاد ترکیه اهمیت زیادی دارند. اما نمی‌توان این نکته را کتمان کرد که اکنون هر ساعت برای بهبود اوضاع اقتصادی مهم است.
منبع: فایننشال تایمز
عضویت کانال اخبار بورس اوراق بهادار تهران (Tse Press) در تلگرام
