مراجع قیمت گذاری فرآورده های نفتی و قیمتهای کشف شده در بورس

رئیس بازاریابی و فروش شرکت پالایش نفت اصفهان تحلیلی از بازار جهان در روزهای اخیر داشته که شما را به مطالعه آن دعوت می کنیم

• در حال حاضر مرجع قیمت گذاری فرآورده های نفتی نشریه پلتس می باشد . این نشریه به صورت روزانه قیمت فرآورده های اصلی و نفتی را در حوزه های جغرافیایی تعریف شده اعلام می کند و قیمتهای اعلام شده در این نشریه به عنوان مرجع قیمت گذاری فرآورده های نفتی در بازار داخلی ایران و بسیاری از بازارهای بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
• با شیوع بیماری کرونا در کشور چین در دیماه سال ۱۳۹۸ تقاضای جهانی نفت با کاهش مواجه شد و پیرو این کاهش تقاضا قیمت نفت خام و فرآورده های نفتی روند نزولی به خود گرفت . پس از شیوع کرونا در سطح جهانی در اسفند ماه سال ۱۳۹۸ کاهش تقاضا برای نفت خام و فرآورده های نفتی شیب بسیار تندی گرفت که این امر موجب سقوط قیمت نفت خام و شکسته شدن همه مقاومتهای قیمتی نفت خام گردید به گونه ای که در مقطعی به دلیل تکمیل ظرفیت ذخیره سازی در آمریکا قیمت حواله های سررسید شده نفت WTI در آن کشور در یک اتفاق بی سابقه منفی گردید.
• در این شرایط بی سابقه تاریخی قیمت فرآورده های نفتی در سراسر جهان نیز روند نزولی به خود گرفت و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ میزان کاهش قیمت فرآورده های نفتی از میزان کاهش قیمت نفت خام هم بیشتر شد، به نحوی که قیمت تعیین شده برای اکثر فرآورده های نفتی بر اساس قیمتهای نشریه پلتس از قیمت نفت خام کمتر شد.
• در این مقطع زمانی ( اردیبهشت ۹۹) قیمت فرآورده های درج شده در نشریه پلتس در منطقه خلیج فارس انحراف بسیار زیادی با قیمت فرآورده های همسان در سایر نقاط جهان داشته است . روش قیمت گذاری نشریه پلتس برای منطقه خلیج فارس به این گونه است که قمیتهای کشف شده در بازار سنگاپور به عنوان قیمت مبنا تعیین شده و هزینه حمل از خلیج فارس تا سنگاپور از آنها کسر می شود . قیمت محاسبه شده از این طریق به عنوان قیمت فرآورده های نفتی در خلیج فارس تعیین می گردد.
• جدول زیر قیمت بنزین اکتان ۹۵ و نفت سفید بر اساس فوب سنگاپور (در سه مقطع زمانی متفاوت ) ، هزینه حمل از خلیج فارس تا سنگاپور و قمیت بنزین با اکتان ۹۵ خلیج فارس را نشان می دهد .

• بنزین با اکتان ۹۵
  تاریخ	فوب سنگاپور-دلار/بشکه	فوب خلیج فارس-دلار/بشکه	اختلاف قیمت ( هزینه حمل)
  ۱۳۹۸/۱۰/۲۷	۷۱/۶۰	۶۸/۱۲	۳/۴۸
  ۱۳۹۹/۰۱/۱۸	۲۳/۰۱	۱۸/۸۷	۴/۱۴
  ۱۳۹۹/۰۲/۱۰	۲۱/۲۴	۱۳/۶۶	۷/۵۸
  نفت سفید
  تاریخ	فوب سنگاپور-دلار/بشکه	فوب خلیج فارس-دلار/بشکه	اختلاف قیمت ( هزینه حمل)
  ۱۳۹۸/۱۰/۲۷	۷۵/۵۵	۷۲/۸۰	۲/۷۵
  ۱۳۹۸/۰۱/۱۸	۲۶/۹۳	۲۲/۸۴	۴/۰۹
  ۱۳۹۹/۰۲/۱۰	۱۵/۶۷	۶/۹۲	۸/۷۵

   همانگونه که مشاهده می شود با سقوط قیمت فرآورده ها شاهد افزایش هزینه حمل از خلیج فارس به سنگاپور مندرج در نشریه پلتس می باشیم که به معنی افزایش حجم ذخیره سازی بنزین و نفت سفید در منطقه خلیج فارس می باشد. در این شرایط به دلیل عدم حمل این فرآورده ها فروشنده های مستقر در خلیج فارس حاضر به پرداخت مبالغ بیشتر جهت حمل این فرآورده ها به سایر مناطق می باشند و این در حالی است که نرخهای مندرج در نشریه پلتس مرجع قیمت گذاری فرآورده های تولیدی شرکتهای ایرانی نیز می باشد .

• اما آیا بازار داخلی ایران در واقعیت و در این شرایط بسیار خاص تابع قیمتهای نشریه پلتس می باشد؟
• معاملات انجام شده در بورسهای کالا و انرژی معیار خوبی برای اطلاع از وضعیت بازار فرآورده های نفتی کشور می باشد.
• در اردیبهشت ماه و در شرایطی که قیمت فرآورده های نفتی به کمترین میزان خود رسیده است معاملات فراورده های نفتی از قبیل انواع حلال ، وکیوم باتوم و لوب کات بعضا با رقابت قیمتی در بورس ایران معامله شده است و قیمتهای کشف شده در بورس اختلاف معناداری با قیمتهای مندرج در نشریه پلتس دارند.
• به طور مثال در نیمه اول اردیبهشت ماه بیش از ۴۱ میلیون لیتر حلال ۴۰۲ به طور متوسط با قیمت ۲۱۱۸۲ ریال / لیتر ( ۲۷ درصد بالاتر از قیمت پایه ) معامله شده است. در برخی از معاملات این فرآورده رقابت بیش از ۶۰ درصد نیز انجام شده است.
• از آنجا که حلال ۴۰۲ مبتنی بر نفت سفید قیمت گذاری می شود ، قیمت کشف شده در بورس انرژی برای این فراورده معادل نفت سفید با قیمت ۰۴/۲۴ دلار/ بشکه می باشد که اختلاف بسیار زیادی با قیمت های مندرج در نشریه پلتس طی ماه اردیبهشت دارد.
• با توجه موارد فوق به نظر می رسد بازار فیزیکی فرآورده های نفتی ایران بر اساس شرایط منطقه ای خود بر قیمت فرآورده های نفتی موثر می باشد که در قیمت گذاری فرآورده های نفتی نمی توان آن را نادیده گرفت.
• لذا قیمتهای کشف شده در بورس های کالا و انرژی ایران را نیز می توان تحت شرایطی به عنوان یکی از مبانی قیمت گذاری فرآورده های نفتی در ایران در نظر گرفت .
• البته یکی از اشکالات فعلی بورس ایران عمق کم معاملات آن نسبت به کل فرآورده های نفتی تولیدی است که در صورت تعمیق این بازار می توان امیدوار بود قیمتهای کشف شده در بورس به عنوان یکی از مراجع قیمت گذرای فرآورده های نفتی در نظر گرفته شود.
• ابراهیم کاویانی پور-

بورس تهران   پالایش نفت اصفهان   شپنا